Wat van de kerk niet mag …

IKON Krant, Jaargang 19, nummer 2, maart-april 2001 – Mirjam Nieboer

(…) Saint Amour is onder meer geïnspireerd op het fictieve dagboek Saint Amour van André Truyman. Klopt dat? “Jazeker, elementen uit het materiaal voor dat boek hebben een bepalende rol gespeeld. Daarnaast heb ik bij het schrijven geput uit de soortgelijke ervaringen van vele andere ex-priesters zoals hij”.
Hoe reageerde Truyman toen hij de film voor het eerst zag? “Geëmotioneerd, ontroerd. En daarna met veel erkenning en waardering voor de kwaliteit van de film. Zijn vriendin ook trouwens”.
Hoe is ‘t eigenlijk allemaal begonnen? “Begin 1993 kwam André Truyman, een oud-IKON-collega, bij ons met een typoscript met fictieve dagboekaantekeningen. Hij vroeg ons om te beoordelen of er stof in zat voor een televisiefilm. Mijn reactie was dubbel. Het materiaal was topzwaar van theologische en filosofisch-sociologische bespiegelingen, maar tegelijkertijd bood het twee boeiende dramatische thema’s die mij bleven intrigeren. Door de jaren heen zijn die twee motieven de ruggengraat van de film geworden”.
Zoals? “Wat gebeurt er met een man die rond zijn dertigste aan een ontwikkeling begint die de meeste mensen meemaken wanneer ze zestien of zeventien zijn. Wat overkomt zo iemand?”
Je bedoelt seksualiteitsbeleving? “Ik bedoel het ontdekken van je lichamelijkheid, van intimiteit, van het met jezelf en anderen vrijen, van het delen van gevoelens, van houden van, kortom alles…”
…wat van de Kerk niet mag. “Dat zeg jij, maar ik denk inderdaad dat dát een van de kernen van het filmverhaal geworden is”.
En het tweede thema? “Niet minder belangrijk, en even dramatisch. Wat gebeurt er met een man die rond zijn zestigste opeens te horen krijgt dat hij een dochter heeft, een volwassen dochter van wier bestaan hij nooit geweten heeft?”
Ik zou in paniek raken. “Ja, dat vertelt het filmverhaal dan ook. En zo’n paniekreactie kan ik me heel goed indenken”.
Heb jij zelf kinderen? “Nee, maar ik heb lange tijd medeverantwoordelijkheid gedragen voor kinderen en ik kan me voorstellen wat het is om zo’n mededeling te krijgen”.
De geliefde van Louis – Liliane, gespeeld door Jasperina de Jong – zegt in de film: “Ze had van ons kunnen zijn”. “Ja. Die dochter had inderdaad van hen samen kunnen zijn. Wanneer de Kerk haar priesters niet boven maar tussen de mensen had geplaatst, waren de Louis en de Liliane uit het filmverhaal met elkaar getrouwd in de bloei van hun leven”.
De oudere Louis – gespeeld door Kees Coolen – is er uiteindelijk wel uitgestapt, maar zoals hij zelf zegt: “Beetje laat hè?” “Dat is de tragiek van een dergelijk leven. Gemutileerd, vervreemd van het liefdevol samenleven met een ander mens, altijd met één been in het verleden, worstelend met die eeuwige twijfel, voortdurend zoeken naar een vorm van bevrediging terwijl tegelijkertijd het schuldgevoel groeit, diepe eenzaamheid, een mix van al die elementen bepalen de problematiek van de hoofdfiguur in SAINT AMOUR”.
Veel twijfels, verdriet, afzien. Angst en onzekerheid. Veel psychologie allemaal. Is SAINT AMOUR toch een leuke film om naar te kijken? “Juist! SAINT AMOUR is een fantàstische film om naar te kijken. Omdat hij ergens over gaat. Meer dan de helft van de Nederlandse televisieprogrammering is niet meer dan bewegend behang, deze film heeft een herkenbaar verhaal te vertellen. Een verhaal over oprechte liefde, over het recht op een relatie, over identiteit. Allemaal thema’s en zaken die iedereen in zijn of haar leven meemaakt en zal herkennen”. (…)