\’Zeldzaam en mysterieus\’

VARA TV Magazine, 27 december 1994

Drie kunstenaars op zoek naar perfectie

(…) Een televisiefilm met Willem Nijholt, Joop Admiraal en Loes Luca, dat kan bijna niet fout gaan. Nijholt is een allround talent: hij kan vrijwel alles aan, van musical en blij­spel tot en met drama, eenakter en bioscoopfilm. Wie Joop Ad­miraal ooit heeft gezien in de televisiebewerking van Bernlefs boek Hersenschimmen, samen met zijn oud-Werkteater-collega Marja Kok, weet dat hij kan ac­teren als een beest. Hij is mis­schien net zo ervaren als Nij­holt, maar Admiraal schittert vooral in de rol van de gekwel­de man. En Loes Luca, ja, Luca is langzamerhand uitgegroeid tot een fenomeen. De Rotter­damse actrice schurkt tegen de kitscherige flauwekul van Theo & Thea aan en haar lach is minstens zo aanstekelijk maar minder hysterisch als die van Adel heid Roosen. In Wie als weiter ferne…, een televisiefilm van de NOS onder regie van Eric Oosthoek, spelen Nijholt, Admiraal en Luca een bizar spel. Zeldzame en mysterieuze televisie. (…)

\’Mahlers derde lust voor oog en oor\’

Trouw, 27 december 1994 – Dick Versteeg

Voorbeeldig in beeld gebracht drama

Een bizarre zoektocht naar muzikale perfectie vormt het intri­gerende thema van de NOS-dramaproduktie \’Wie als weiter ferne…\’. Een tot op het bot gecon­centreerde Willem Nijholt speelt hierin een diri­gent die zich met een hem onbekend orkest voorbereidt op de uitvoe­ring van de derde symfo­nie van Gustav Mahler. Tot zijn niet geringe ver­bijstering moet er gerepe­teerd worden terwijl la­waaierige verbouwings­werkzaamheden aan het concertgebouw onverdro­ten doorgaan. De dirigent reageert zijn cynisme eerst grofkorrelig af op de orkestleden en gaat ver­volgens fanatiek op zoek naar oplossingen die toch tot een perfecte uitvoe­ring kunnen leiden. Dit door Eric Oosthoek op voorbeeldige wijze in beeld gebrachte televisie­drama is gebaseerd op een tien jaar geleden ge­schreven scenario van Jacques Peeters en Nirav Christophe. Een Neder­landse hoorspelversie on­der de titel \’Absoluut Ge­hoor\’ was in 1986 op de radio te beluisteren en werd bekroond met de Prix Italia, een hoge inter­nationale onderscheiding. (…) Gedreven door zijn constante drang naar per­fectie, liet Oosthoek alle muzikale onderdelen live opne­men. Hij kreeg daarbij de medewerking van het symphonieorkest Con Brio. Tijdens de opna­men voerden deze musici de onderdelen van de Mahlercompositie uit onder de werkelijke leiding van Willem Nij­holt. De hoofdrolspeler verdiepte zich wekenlang in het werk van een diri­gent en de onderhavige symphonie, waardoor hij volledig met de realiteit overeenkomende aanwij­zingen kon geven. Over de keuze van Nij­holt zegt Oosthoek niet lang te hebben nage­dacht. ‘Ik heb vaker met Willem gewerkt en voor deze rol had ik hem al meteen op het oog.’ Ook de keuze van de evenee­ens gerenommeerde Joop Admiraal en Loes Luca stonden voor de regisseur al snel vast. Admiraal speelt de posthoornsolist van het orkest en Luca vervult drie rollen, die een nauwe relatie hebben met het mysterieuze half­zusje van de dirigent. Het stuk is vooral door de briljante tekstbeheer­sing van Nijholt van be­gin tot eind een ononder­broken lust voor oog en oor. Als de getergde diri­gent prikkelt hij eerst de orkestleden met schoffe­rende opmerkingen en gaat vervolgens samen met de posthoornblazer in het gebouw op zoek naar de ideale plek van waar diens solo moet worden gespeeld. In die fase van het stuk bewijst ook Joop Admiraal opnieuw een acteur van gro­te klasse te zijn. (…)

\’Willem Nijholt als gekweld dirigent\’

Leids Dagblad, 27 september 1994 – Frank Buurman

(…) ‘Fortissimo’, roept de dirigent terwijl hij zijn stokje heft. ‘Al­leen voor de akoestiek, vanaf maat 61.’ Het orkest zet in, de laat-romantische muziek van Gustav Mahler zwelt aan in de Stadsgehoorzaal. Hoofdschud­dend loopt de leider van het or­kest het podium af, zonder af te tikken. Het orkest speelt op de automatische piloot verder ter­wijl de bebaarde dirigent, niet tevreden over de klank, met een gekwelde uitdrukking op zijn gezicht de lege zaal inloopt. Plotseling draait hij zich woe­dend om, loopt terug en schreeuwt: ‘Het lijkt hier wel een Gotische kathedraal’ tegen de geschrokken orkestleden, waarna hij met een geïrriteerde zwaai van zijn stok het orkest het zwijgen oplegt. Deze scène van een televisie­film, afgelopen zaterdag opge­nomen door de ploeg van het filmproduktiebedrijf Hermes ten behoeve van de NOS, moet nog enkele malen over. De ca­mera loopt steeds geduldig over een rails met acteur/dirigent Willem Nijholt mee. ‘Dit moet er in één beweging goed wor­den opgezet’, legt producent Hans Otten uit. ‘In een scène met een bewegende camera kan achteraf niet meer worden gesneden. Een klein meisje met een vlecht onderhoudt een pendel­dienst tussen de grote zaal en de achterdeur van de Stadsge­hoorzaal. Zij legt onverwachte bezoekers met een vinger op haar lippen het zwijgen op, want de opnamen mogen door geen enkel geluid worden ver­stoord. Tijdens de korte pauzes trekt Nijholt zich terug in een zijvertrek. Hij probeert zich in zijn rol in te leven en concen­treert zich. De televisiefilm die in en rond de Stadsgehoorzaal wordt opge­nomen heet \’Wie als weiter ferne…\’. Het gaat in deze titel om een aanwijzing in de partituur van de derde symphonie van Mahler. De hoornsolo moet volgens de componist \’Als uit de verte\’ klinken. Dat effect wordt meestal bereikt door de hoor­nist zijn partij op de gang te la­ten spelen. Mahler-specialist Bernard Haitink heeft enigszins model gestaan voor de rol van de diri­gent in de film van regisseur Eric Oosthoek die in december wordt uitgezonden. (…)