Skip to content

‘Beste filmrol tot nu toe’

NRC-Handelsblad, 18 september 2000 – Hans Beerekamp

(…) Sommige van de telefiIms van dit jaar zijn conventioneel van vormge­ving, om niet te zeggen traag en erg expliciet, maar toch komen er interes­sante onderwerpen aan de orde die tot nu toe om onverklaarbare redenen dramatisch terra incognita waren. Eric Oosthoek baseerde zijn telefilm Saint Amour volgens de credits op gebeurtenissen uit het leven van André Truyman, een ex-priester die televi­siemaker werd. Het dilemma van kri­tische katholieken die in de jaren ze­ventig moesten kiezen tussen trouw aan de moederkerk of aan hun eigen geweten, wordt via een listige flash­backstructuur naar het heden ge­trokken. Het scenario hamert de te­genstellingen er bij de kijker niet erg subtiel in, maar de casting van sterac­teur Antonie Kamerling als met het celibaat worstelende jonge geestelijke is een vondst: het werd Kamerlings verreweg beste filmrol tot nu toe. (…)

Een zoektocht naar de waarheid

IKON Krant, Nr. 2, maart-april 2001 – Mirjam Nieboer

‘Liefde stelt priester voor groot dilemma’

(…) Saint Amour is onder meer geïnspireerd op het fictieve dagboek Saint Amour van André Truyman. Klopt dat? ‘Jazeker, elementen uit het materiaal voor dat boek hebben een bepalende rol gespeeld. Daarnaast heb ik bij het schrijven geput uit de soortgelijke ervaringen van vele andere ex-priesters zoals hij’.
Hoe reageerde Truyman toen hij de film voor het eerst zag? ‘Geëmotioneerd, ontroerd. En daarna met veel erkenning en waardering voor de kwaliteit van de film. Zijn vriendin ook trouwens’.
Hoe is ‘t eigenlijk allemaal begonnen? ‘Begin 1993 kwam André Truyman, een oud-IKON-collega, bij ons met een typoscript met fictieve dagboekaantekeningen. Hij vroeg ons om te beoordelen of er stof in zat voor een televisiefilm. Mijn reactie was dubbel. Het materiaal was topzwaar van theologische en filosofisch-sociologische bespiegelingen, maar tegelijkertijd bood het twee boeiende dramatische thema’s die mij bleven intrigeren. Door de jaren heen zijn die twee motieven de ruggengraat van de film geworden’.
Zoals? ‘Wat gebeurt er met een man die rond zijn dertigste aan een ontwikkeling begint die de meeste mensen meemaken wanneer ze zestien of zeventien zijn. Wat overkomt zo iemand?’
Je bedoelt seksualiteitsbeleving? ‘Ik bedoel het ontdekken van je lichamelijkheid, van intimiteit, van het met jezelf en anderen vrijen, van het delen van gevoelens, van houden van, kortom alles…’ …wat van de Kerk niet mag. ‘Dat zeg jij, maar ik denk inderdaad dat dát een van de kernen van het filmverhaal geworden is’.
En het tweede thema? ‘Niet minder belangrijk, en even dramatisch. Wat gebeurt er met een man die rond zijn zestigste opeens te horen krijgt dat hij een dochter heeft, een volwassen dochter van wier bestaan hij nooit geweten heeft?’
Ik zou in paniek raken. ‘Ja, dat vertelt het filmverhaal dan ook. En zo’n paniekreactie kan ik me heel goed indenken’.
Heb jij zelf kinderen? ‘Nee, maar ik heb lange tijd medeverantwoordelijkheid gedragen voor kinderen en ik kan me voorstellen wat het is om zo’n mededeling te krijgen’.
De geliefde van Louis – Liliane, gespeeld door Jasperina de Jong – zegt in de film: ‘Ze had van ons kunnen zijn’. ‘Ja. Die dochter had inderdaad van hen samen kunnen zijn. Wanneer de Kerk haar priesters niet boven maar tussen de mensen had geplaatst, waren de Louis en de Liliane uit het filmverhaal met elkaar getrouwd in de bloei van hun leven’.
De oudere Louis – gespeeld door Kees Coolen – is er uiteindelijk wel uitgestapt, maar zoals hij zelf zegt: ‘Beetje laat hè?’ ‘Dat is de tragiek van een dergelijk leven. Gemutileerd, vervreemd van het liefdevol samenleven met een ander mens, altijd met één been in het verleden, worstelend met die eeuwige twijfel, voortdurend zoeken naar een vorm van bevrediging terwijl tegelijkertijd het schuldgevoel groeit, diepe eenzaamheid, een mix van al die elementen bepalen de problematiek van de hoofdfiguur in Saint Amour’.
Veel twijfels, verdriet, afzien. Angst en onzekerheid. Veel psychologie allemaal. Is Saint Amour toch een leuke film om naar te kijken? ‘Juist! Saint Amour is een fantàstische film om naar te kijken. Omdat hij ergens over gaat. Meer dan de helft van de Nederlandse televisieprogrammering is niet meer dan bewegend behang, deze film heeft een herkenbaar verhaal te vertellen. Een verhaal over oprechte liefde, over het recht op een relatie, over identiteit. Allemaal thema’s en zaken die iedereen in zijn of haar leven meemaakt en zal herkennen’. (…)

Het leven van een hartstochtelijk priester

IKON Krant, Nr. 2, maart-april 2001 – Mirjam Nieboer

Antonie Kamerling over zijn rol

(…) Antonie Kamerling over zijn rol in ‘Saint Amour’. Saint Amour is een film over een twijfelende priester, zijn worsteling met de celibaats-plicht en zijn gevecht met de kerk als instituut. Toen je het script voor het eerst las, raakte je onmiddellijk enthousiast. Wat trok je zo aan in het scenario van Eric Oosthoek? ‘Ik vond met name het onderwerp van de film heel interessant. En natuurlijk de rol van Louis zélf. Ik vind het mooi hoe Eric de vier tijdperiodes in het leven van Louis door elkaar heen heeft verweven. Gedurfd om het verhaal zo, en niet chronologisch te vertellen’.
Het is niet bepaald een rol die jou op het lijf geschreven is. Wat waren je motieven om juist déze rol te willen spelen? \’Wat mij aantrok in de rol van Louis was het grote dilemma waar hij mee leeft en de manier waarop hij daarmee worstelt. En dat hij uiteindelijk een beslissing neemt die zijn leven compleet verandert. Ik speel het liefst rollen waarin het karakter een duidelijke psychologische ontwikkeling doormaakt, en dit wás zo’n rol, absoluut. En ik vond het heel leuk om eens iemand te spelen met een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Je speelt dan eigenlijk twee rollen in één, Louis als persoon, en Louis als priester. Zodra ik mijn priesterkleding aan had voelde ik me ook heel anders, sterker, minder onzeker’.
Na de première op het Nederlands Film Festival in september vorig jaar schreef filmrecensent Hans Beerekamp in de NRC dat dit verreweg de beste rol is uit je carrière. Mee eens? Ben je trots op deze rol? ‘Inmiddels heb ik alweer drie andere rollen gespeeld, maar ik vind wel dat deze rol een duidelijke stap vooruit was. In zoverre ben ik het met Beerekamp eens, en ja, ik ben dus ook heel erg trots op mijn ‘pater Louis’.
Hoe was het om opnieuw – eerder speelde je in de televisiefilm Respect een glansrol tegenover Willem Nijholt – onder de regie van Eric Oosthoek te werken? ‘Het was erg leuk opnieuw met Eric te werken. Hij weet goeie momenten van mij te ‘stelen’. Hij neemt de tijd en gebruikt graag luistershots, blikken, reacties. Daar hou ik erg van, dat je iemands reactie ziet op wat iemand anders zegt. Dat soort momenten zijn ook mijn sterkere kant denk ik’. (…)

Monniken worstelen met celibaat

Centraal Weekblad, 23 maart 2001 – Leo Jacobs

‘Een film om voor thuis te blijven’

(…) Een rooms-katholiek religieus, die na ernstige gewetensnood uit de kerk stapt, alsnog met zijn jeugdliefde trouwt en denkt rust te hebben, maar die vlieger gaat niet helemaal op. Dat is het belangrijkste thema van de derde Telefilm die de publieke omroep – de IKON in dit geval – komende week op woens­dagavond vijf over negen op Ne­derland 1 uitzendt. Bedoeld wordt de Nederlandse speelfilm ‘Saint Amour’ van regis­seur Eric Oosthoek met in een hoofdrol Antonie Kamerling. (…) Over het celibaat werd al zwaar gedebatteerd nog voordat het tij­dens de concilies van Lateranen (12de eeuw) en Trente (16de eeuw) verplicht werd voor priesters, monniken en nog enige catego­rieën gelovigen. Nog altijd is men er niet over uit­gepraat; dat bleek, toen ik de film voor de tweede keer bekeek, nu samen met twee paters kapucijnen, die zich op grond van hun gelofte als priester en kloosterling strikt aan dat celibaat houden. Hoe achterhaald dat leerstuk van de kerk van Rome misschien ook is. (…) Beide kapucijnen waren buitengewoon geestdriftig over Saint Amour. Pater Bertus was zelfs onder de indruk. ‘Verrekte goed’ was de reactie van pater Bram. Puur technisch hadden zij slechts één detail gezien, waarvan zij dachten: dat klopt niet met de da­gelijkse praktijk. Dat was een shot tijdens een eucharistieviering, waarbij de kloosterlingen de capu­chon op hielden. Maar desge­vraagd vertelde regisseur Eric Oosthoek mij, dat zelfs dát detail aan de werkelijkheid ontsproten was. Als voorbeeld had hij de cister­ciënsers genomen, al wordt deze orde nooit met name genoemd. De film speelt in de jaren 1954, 1973 en 1999, en de ontwikkelingen in die periodes had hij eveneens heel nauwkeurig onderzocht alvorens aan de opnamen te beginnen. (…) Degelijk werk: Oosthoek is vanaf 1993 bezig geweest met Saint Amour. Met de Rooms-Katholieke religie heeft hij overigens nooit enige relatie gehad. Misschien was dat eigenlijk wel een voordeel. Van huis uit is hij hervormd, maar op 17-jarige leeftijd liet hij zich uitschrijven. (…) De vrouwenrollen in Saint Amour zijn buitengewoon sterk bezet; zo zet bijvoorbeeld Jasperina de Jong een tot in de tenen ontroe­rende echtgenote van de uitgetre­den priester op leeftijd neer. En soms kijkt men bijna naar een stukje docudrama: zo beluiste­ren wij de stem van pater Van Kils­donk toen hij het huwelijk van ex­-priester Jos Vrijburg inzegende. Een prachtfilm met sterke, intrige­rende dialogen, waard om er voor thuis te blijven. (…)

Kamerling: ‘Ik ben trots op die rol’

AVRO Bode, 27 maart 2001

(…) Lovende kritieken kreeg Antonie Kamerling (34) na de première van Saint Amour. En terecht, want zijn rol als een twijfelende priester die worstelt met de celibaatsplicht en vecht met de kerk als instituut, is er een waar hij trots op mag zijn. Mee eens? ‘Ik ben er best wel trots op. Wat mij aantrok in de rol van pater Louis was het grote dilemma waar hij mee leeft en de manier waarop hij daarmee worstelt. Het is natuurlijk heel raar dat een pries­ter, die zijn leven wijdt aan God en anderen probeert te helpen niet zelf van iemand mag houden. Bovendien vind ik een rol die wat verder van mijzelf afstaat leuker om te spelen omdat ik dan écht moet acteren.’ (…)

Interessante en onderhoudende speelfilm

Tubantia 23 maart 2001, Utrechts Nieuwsblad 28 maart 2001, Brabants Dagblad 28 maart 2001, Gooi en Eemlander 27 maart 2001:

‘DE WORSTELING MET HET CELIBAAT’

‘Uitstekende rolbezetting’

(…) Waarom mag een priester geen normaal seksueel leven leiden en van een vrouw houden? Geen onbekend thema in de film en literatuur. Met de prestigieuze speelfilm Saint Amour stelt de IKON opnieuw de celibaatsverplichting van rooms­katholieke priesters ter discussie. (…) Woensdag brengt de IKON in de serie Telefilms bij de pu­blieke omroepen de speelfilm Saint Amour (Heilige Liefde) op het scherm. Het is een ver­filming van de gelijknamige roman die de voormalige kriti­sche televisie-documentaire­maker van de KRO en IKON­-journalist André Truyman, zelf een uitgetreden priester, in 1994 schreef. (…) De film Saint Amour kent een uitstekende rolbezetting met enkele bekende Vlaamse en Nederlandse acteurs van for­maat: Antonie Kamerling als de jonge Louis Clément, Kees Coolen als de oude Louis, Jas­perina de Jong in de rol van Liliane, Louis Cléments le­venspartner, Rénee Fokker als Louis Cléments eerste grote liefde Daikha Piaceswki, Jappe Claes als pater Lucas en Cas Enklaar, die heel mooi de hardvochtige en autoritaire bisschop neerzet, die pater Louis voor verrader van de Kerk Judasgelijk uitmaakt van­wege diens vrijmoedige opvat­tingen over het celibaat. Ondanks die goede rolbezet­ting en de psychologische dramatisering van het oorspronkelijke dagboek valt te vrezen dat Saint Amour bij de door­snee televisiekijker niet bek­lijft. Daarvoor komt het ver­haal te traag op gang en krijgt de eerste fase van het (klooster)leven van Louis Clément te ruime aandacht toegemeten. (…) Toch blijft Saint Amour een interessante en onderhouden­de speelfilm. Of de IKON er de discussie over het celibaat en celibataire priesters die in het geheim een relatie onderhou­den met een vrouw nieuw le­ven mee kan inblazen, is nog maar de vraag. Hoogstens zal de kijker er de bevestiging in zien dat het inderdaad maar vreemd is dat priesters niet van een vrouw mogen houden en dat priesters vaak geen raad weten met hun eigen ge­voelens en emoties. Maar mis­schien mag je ook niet meer van een speellilm op televisie verwachten. (…)

Kamerling speelt een van zijn beste rollen

Algemeen Dagblad, 28 maart 2001

(…) ‘Saint Amour’. Antonie Kamerling speelt een van beste rollen in deze ontroerende televisiefilm van regisseur Eric Oosthoek. Te zien is hoe een jonge pater van zijn geloof valt als gevolg van een gewetensvolle worsteling met het celibaat. Gebaseerd op het fictieve dagboek van voormalig priester en journalist André Truyman. (…)

Priester in opstand

Friesch Dagblad, 28 maart 2001

(…) Bisschop Muskens van Breda pleitte zondag voor de aanstelling van oudere, gehuwde mannen tot priester. Waarom mag een priester eigenlijk geen normaal seksueel leven leiden? Dat is precies de vraag die Eric Oosthoek zichzelf stelde bij het schrijven van het script voor de telefilm Saint Amour. (…) Dit psychologische drama gaat over een voortdurende worsteling met het verleden, een zoektocht naar bevrediging en tegelijkertijd een groeiend schuldgevoel. Het lij­ken loodzware thema\’s, maar vol­gens schrijver Eric Oosthoek is de film ook gewoon leuk om naar te kijken. ‘Omdat hij ergens over gaat. Meer dan de helft van de Nederlandse tv-programmering is niet meer dan bewegend behang. Deze film heeft een herkenbaar verhaal te vertellen. Een verhaal over oprechte liefde, over het recht op een relatie, over identiteit. Alle­maal zaken die iedereen herkent.’ (…)

Roomse gewetensnood

NRC Handelsblad, 28 maart 2001 – Henk van Gelder

(…) Na het onevenwichtige begin met Het negende uur (EO) en het ver­beeldingsvolle, maar ook ietwat gekunstelde Liefje (VPRO) biedt de derde telefilm van dit jaar psy­chologisch drama naar traditionelere snit. ‘Saint Amour’, de IKON-­bijdrage aan de negendelige reeks, is blijkens de openingstitel mede geïnspireerd op het ‘fictieve dag­boek’ van André Truyman. Wat er fictief aan is, weet ik niet, maar Truyman is een ex-priester die uit­trad en later als programmamaker bij de KRO en de IKON werkte. En hier gaat het om een ex-priester die schrijver is geworden, en door onverwacht bezoek wordt terugge­worpen naar de tijd van de roomse gewetensnood. Eric Oosthoek, scenarist en re­gisseur, vertelt dat verhaal heel aandachtig en bedaard. Hij begint in het heden, als de hoofdpersoon en zijn vrouw bezoek krijgen, en gaat dan over op steeds langere flashbacks – gebleekte beelden van een kalverliefde, de wijze waarop de jonge kloosterling eind jaren zestig in botsing raakt met het bot­te kerkgezag, en tenslotte de lijfe­lijke liefde uit 1973 die de verdere gebeurtenissen op gang brengen. Het zou flauw zijn hier de aard daarvan te verraden; de man wordt erdoor overvallen, en de kijker zou hetzelfde moeten overkomen. De kern van Saint Amour betreft de menigte priesters die in de jaren zestig na lang dralen uit het ambt traden, omdat het celibaat te zeer ging knellen. Voor een buiten­staander als ik, en voor wie van na die tijd is, is bijna niet in te denken hoe traag die ommekeer tot stand kwam. Aan de acteurs ligt dat niet. Op het gezicht van Antonie Ka­merling, die een doorleefde rol speelt als de jonge priester, is goed te zien welke woelingen er bij hem worden losgemaakt. En op dat van Kees Coolen, als dezelfde man op latere leeftijd, eveneens. Nee, het ligt aan ons ongeloof over de tijd van toen: dat het verliefde jonge­mannen destijds zo veel moeite kostte te kiezen tussen kerk en bui­tenwereld. Nu kijkt niemand meer op van de argumenten die over ta­fel gaan. ‘De kerk is er alleen maar voor de kerk zelf !’ roept de vrouw wier relatie met een priester op hoog bevel dreigt te worden beëin­digd. Nu is dat allang geen schokkend nieuw inzicht meer, toen wel. Dat het dus ook in Saint Amour zo lang duurt voordat de hoofd­persoon zichzelf heeft bevrijd, weerspiegelt de werkelijkheid. Het beslissende moment krijgt in de versie van Oosthoek zelfs bijna epische afmetingen: dappere held hakt knoop door. Kamerling en Coolen spelen die geschiedenis mooi, met veelbete­kenende blikken. Net als Jasperina de Jong trouwens, als de vrouw van de ex-priester. Haar rol is mis­schien iets begripvoller dan ik voor mogelijk zou houden, maar ook dat zal ongetwijfeld kloppen met de waarheid die het fictieve dag­boek bevatte. (…)

‘Antonie Kamerling speelt Pater Louis’

Spits, 28 maart 2001

(…) Zo ligt hij te rollebollen met An­gela Schijf in ‘Ik ook van jou’ en zo speelt hij een vrome pater die worstelt met zijn seksleven. An­tonie Kamerling is vanavond te zien in de telefilm ‘Saint Amour’. (…) Toen Antonie het script voor deze film las, was hij meteen enthousiast. ‘Ik vond het on­derwerp heel interessant en natuurlijk de rol van Louis zelf. Ook is het gedurfd om het verhaal niet chronologisch te vertellen.’ Toch is de rol niet bepaald op het lijf van Antonie geschreven. Wat waren zijn motieven om juist deze rol te spelen? ‘Ik speel het liefst rollen waarin het karakter een duidelijke psychologische ontwikke­ling doormaakt. En dit was zo\’n rol, absoluut. En ik vond het heel leuk om eens iemand te spe­len met een maatschappelijke ver­antwoordelijkheid. Zodra ik mijn priesterkleding aanhad, voelde ik me ook heel anders, sterker, minder onzeker.’ (…)

Ingewikkeld persoonlijk drama

Trouw Media, 28 maart 2001 – Jeroen den Blijker

(…) Ruim een kwart eeuw geleden zei pater André Truyman de Rooms-Katholieke kerk vaarwel. Gedwongen, want Truyman trouwde zonder de paus om toe­stemming te vragen. Truyman, destijds een bekend KRO-journalist, schreef over zijn ervaringen het (gefingeerde) dag­boek van de Vlaamse augustijner monnik Louis Clément, ‘Saint Amour‘. Dankzij een aardig dou­ceurtje van staatssecretaris Van der Ploeg (1,7 miljoen gulden) is het dagboek nu verfilmd door Eric Oosthoek; IKON-Televisie brengt deze Telefilm ‘Saint Amour‘ vanavond op het scherm. In de film lopen verschillende verhaallijnen door elkaar. (…) Knap is de manier waarop Oos­thoek – tevens scenarioschrij­ver – al deze verhaallijnen aan el­kaar weet te knopen. En hoe hij een ingewikkeld persoonlijk dra­ma weet te verbeelden. (…)

‘Schelden schoppen is niet mijn methode’

VARA TV Magazine, 28 maart 2001 – Paul van Liempt

(…) In de reeks telefilms op Nederland 1 de IKON-bijdrage ‘Saint Amour’, over pater Louis en zijn gevecht met celibaat en kerk, geïnspireerd op het fictieve dagboek van ex-priester en journalist André Truyman. Regisseur Eric Oosthoek: ‘De broeders waren verbijsterd dat ik, iemand zonder katholieke achtergrond, zo’n geloofwaardige film over het celibaat had weten te maken.’ (…) De Telefilm ‘Saint Amour’ ver­telt het verhaal van een priester die twijfelt aan zijn roeping. Hij worstelt met zijn celibaatsgelofte en is in gevecht met de kerk als instituut. Volgens regisseur Eric Oosthoek (1948), die ook het scenario schreef, hoort Saint Amour tot het handjevol films op televisie dat ergens over gaat. ‘Over het algemeen wordt er ongelofelijk veel bewegend behang gemaakt. Niet meer dan kauwgom voor de ogen.’ ‘Saint Amour’ vergt zeker aandacht van de kijker, maar wie de moeite neemt enige concentratie op te brengen wordt niet teleurgesteld door het spannende verhaal dat ruim anderhalf uur duurt. De reactie van de Pater Minderbroe­ders Kapucijnen in Amsterdam, die een voorvertoning zagen, was veelzeggend. Oosthoek: ‘Ze waren ontroerd, in tranen. Ze waren verbijsterd dat ik, iemand zonder katholieke achtergrond, zo\’n geloofwaardige film over het celibaat had weten te maken.’ ‘Saint Amour’ is geïnspireerd op het fictieve dagboek van ex-­priester en journalist André Truyman. Truyman studeerde theologie en sociologie. Was een tijdlang priester, maar trad vanwege het celibaat uit het kloos­ter. Als journalist voor de IKON, de KRO en weekblad De Tijd werd hij een kritisch volgeling van de Rooms-Katholieke kerk. Acht jaar geleden klopte hij bij Oosthoek aan met het verzoek zijn fictieve dagboek eens te lezen. Wellicht zat er een verfilming in. Oosthoek: ‘Ik had een dubbel gevoel over het dagboek Zoals je vaker bij theologen ziet, bevatte de tekst lange ondoorgrondelijke passages. Daar kon ik niet veel mee. Maar twee ele­menten sprongen er uit. Wat doet het met de psyche van iemand die pas na zijn dertigste een seksuele relatie met een vrouw gaat ontwikkelen, terwijl anderen daar op hun zeventiende of daaromtrent mee begin­nen. En wat gebeurt er dan als je als man van zestig hoort dat je een volwassen dochter hebt? Het boek was niet integraal te verfilmen, maar met die twee gege­vens ben ik aan de slag gegaan. Toen Truyman, die met pensioen is en tegenwoordig in de Proven­ce woont, de film voor het eerst zag, was hij in tranen. Het ligt hem natuurlijk na aan het hart’.
Oosthoek studeerde als drama-regisseur af aan de Toneelschool, ging bij het theater werken en maakte daarna de overstap naar televisie. Sinds 1977 is hij drama-regisseur bij de IKON en belangrijk verantwoordelijke voor de goede naam die de omroep op dit gebied ver­wierf. In zijn werkvertrek in hartje Jordaan in Amsterdam vertelt hij over zijn aanpak: ‘Ik heb films gemaakt over zware onder­werpen, van euthanasie tot kan­ker. Natuurlijk moet je zorgen dat het niet alleen kommer en kwel is, maar je bedriegt je publiek als je dit soort onder­werpen aanpakt zonder ze seri­eus te behandelen. Voor ‘Saint Amour’ heb ik erg veel gelezen en veel met priesters gesproken. Omdat ik bij de IKON werk, den­ken ze gauw: Oh, daar heb je weer zo’n protestante jongen. Ik ben er genuanceerd mee omge­gaan. Het celibaat is nog steeds een beladen begrip. Twee jaar geleden kwam een bisschop in Schotland in opspraak die een kind bleek te hebben. Er is een zeer actieve kring van vrouwen die relaties hebben met pries­ters. Uit de conservatieve hoek van de kerk kreeg ik geen mede­werking. En dat de hogere echelons er niet blij mee waren, kan ik begrijpen. De film klaagt het systeem aan. Dan is het logisch dat het systeem huivert om mee te werken’. (…) De jonge Louis wordt gespeeld door Antonie Kamer­ling. Oosthoek werkte eerder met hem, maar had hem voor deze rol niet meteen in gedach­ten. ‘Grappend vroegen de pro­ducent en ik ons na vijfendertig screentesten af of we wel vol­doende affiche-namen op onze lijst hadden staan. Pas toen lie­ten we Antonie komen. Het merkwaardige was dat hij het van het begin af aan heel goed deed. Dat engelachtige, dat sof­te, was van hem af. En hij wilde het zelf heel graag. Ging de bij­bel lezen, vroeg aan ons of hij het habijt een maand van tevo­ren al mocht hebben. En een voorwaarde was dat z’n haar eraf moest. Hij stemde er mee in, en dat wil toch wel wat zeg­gen voor zo’n blonde god’.
Oosthoek vraagt veel van zijn acteurs. ‘In sociaal-psycholo­gisch drama moet je primaire emoties realistisch kunnen spe­len. Acteurs moeten zich erg kwetsbaar opstellen. Ik bied ze van begin tot eind bescherming. Een regisseur als Ruud van Hemert slaat z’n mensen, scheldt ze uit en schopt ze van de set af. Dat is niet mijn metho­de. Ik wil op de set in stilte kun­nen werken. Niet met mannen met megafoons die zich groter voordoen dan ze zijn. Alles is gericht op concentratie. Ik werk ook niet met acteurs die poeha-­gedrag vertonen. Maar die wil­len vaak geen IKON-drama spe­len. Dan moeten ze hard werken, intensief repeteren, en daar houden ze niet van. (…)

Aardig bevredigend

VPRO Gids, 7 juni 2003

(…) Het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties wees financiële steun aan het script van ‘Saint Amour’ af omdat het ‘statisch’, ‘weinig dramatisch’ en ‘niet actueel’ was. Desondanks in het verfilmd, en aardig bevredigend ook. (…)

‘Beste filmrol tot nu toe’

NRC-Handelsblad, 18 september 2000 – Hans Beerekamp

(…) Sommige van de telefiIms van dit jaar zijn conventioneel van vormge­ving, om niet te zeggen traag en erg expliciet, maar toch komen er interes­sante onderwerpen aan de orde die tot nu toe om onverklaarbare redenen dramatisch terra incognita waren. Eric Oosthoek baseerde zijn telefilm Saint Amour volgens de credits op gebeurtenissen uit het leven van André Truyman, een ex-priester die televi­siemaker werd. Het dilemma van kri­tische katholieken die in de jaren ze­ventig moesten kiezen tussen trouw aan de moederkerk of aan hun eigen geweten, wordt via een listige flash­backstructuur naar het heden ge­trokken. Het scenario hamert de te­genstellingen er bij de kijker niet erg subtiel in, maar de casting van sterac­teur Antonie Kamerling als met het celibaat worstelende jonge geestelijke is een vondst: het werd Kamerlings verreweg beste filmrol tot nu toe. (…)

Een zoektocht naar de waarheid

IKON Krant, Nr. 2, maart-april 2001 – Mirjam Nieboer

‘Liefde stelt priester voor groot dilemma’

(…) Saint Amour is onder meer geïnspireerd op het fictieve dagboek Saint Amour van André Truyman. Klopt dat? ‘Jazeker, elementen uit het materiaal voor dat boek hebben een bepalende rol gespeeld. Daarnaast heb ik bij het schrijven geput uit de soortgelijke ervaringen van vele andere ex-priesters zoals hij’.
Hoe reageerde Truyman toen hij de film voor het eerst zag? ‘Geëmotioneerd, ontroerd. En daarna met veel erkenning en waardering voor de kwaliteit van de film. Zijn vriendin ook trouwens’.
Hoe is ‘t eigenlijk allemaal begonnen? ‘Begin 1993 kwam André Truyman, een oud-IKON-collega, bij ons met een typoscript met fictieve dagboekaantekeningen. Hij vroeg ons om te beoordelen of er stof in zat voor een televisiefilm. Mijn reactie was dubbel. Het materiaal was topzwaar van theologische en filosofisch-sociologische bespiegelingen, maar tegelijkertijd bood het twee boeiende dramatische thema’s die mij bleven intrigeren. Door de jaren heen zijn die twee motieven de ruggengraat van de film geworden’.
Zoals? ‘Wat gebeurt er met een man die rond zijn dertigste aan een ontwikkeling begint die de meeste mensen meemaken wanneer ze zestien of zeventien zijn. Wat overkomt zo iemand?’
Je bedoelt seksualiteitsbeleving? ‘Ik bedoel het ontdekken van je lichamelijkheid, van intimiteit, van het met jezelf en anderen vrijen, van het delen van gevoelens, van houden van, kortom alles…’ …wat van de Kerk niet mag. ‘Dat zeg jij, maar ik denk inderdaad dat dát een van de kernen van het filmverhaal geworden is’.
En het tweede thema? ‘Niet minder belangrijk, en even dramatisch. Wat gebeurt er met een man die rond zijn zestigste opeens te horen krijgt dat hij een dochter heeft, een volwassen dochter van wier bestaan hij nooit geweten heeft?’
Ik zou in paniek raken. ‘Ja, dat vertelt het filmverhaal dan ook. En zo’n paniekreactie kan ik me heel goed indenken’.
Heb jij zelf kinderen? ‘Nee, maar ik heb lange tijd medeverantwoordelijkheid gedragen voor kinderen en ik kan me voorstellen wat het is om zo’n mededeling te krijgen’.
De geliefde van Louis – Liliane, gespeeld door Jasperina de Jong – zegt in de film: ‘Ze had van ons kunnen zijn’. ‘Ja. Die dochter had inderdaad van hen samen kunnen zijn. Wanneer de Kerk haar priesters niet boven maar tussen de mensen had geplaatst, waren de Louis en de Liliane uit het filmverhaal met elkaar getrouwd in de bloei van hun leven’.
De oudere Louis – gespeeld door Kees Coolen – is er uiteindelijk wel uitgestapt, maar zoals hij zelf zegt: ‘Beetje laat hè?’ ‘Dat is de tragiek van een dergelijk leven. Gemutileerd, vervreemd van het liefdevol samenleven met een ander mens, altijd met één been in het verleden, worstelend met die eeuwige twijfel, voortdurend zoeken naar een vorm van bevrediging terwijl tegelijkertijd het schuldgevoel groeit, diepe eenzaamheid, een mix van al die elementen bepalen de problematiek van de hoofdfiguur in Saint Amour’.
Veel twijfels, verdriet, afzien. Angst en onzekerheid. Veel psychologie allemaal. Is Saint Amour toch een leuke film om naar te kijken? ‘Juist! Saint Amour is een fantàstische film om naar te kijken. Omdat hij ergens over gaat. Meer dan de helft van de Nederlandse televisieprogrammering is niet meer dan bewegend behang, deze film heeft een herkenbaar verhaal te vertellen. Een verhaal over oprechte liefde, over het recht op een relatie, over identiteit. Allemaal thema’s en zaken die iedereen in zijn of haar leven meemaakt en zal herkennen’. (…)

Het leven van een hartstochtelijk priester

IKON Krant, Nr. 2, maart-april 2001 – Mirjam Nieboer

Antonie Kamerling over zijn rol

(…) Antonie Kamerling over zijn rol in ‘Saint Amour’. Saint Amour is een film over een twijfelende priester, zijn worsteling met de celibaats-plicht en zijn gevecht met de kerk als instituut. Toen je het script voor het eerst las, raakte je onmiddellijk enthousiast. Wat trok je zo aan in het scenario van Eric Oosthoek? ‘Ik vond met name het onderwerp van de film heel interessant. En natuurlijk de rol van Louis zélf. Ik vind het mooi hoe Eric de vier tijdperiodes in het leven van Louis door elkaar heen heeft verweven. Gedurfd om het verhaal zo, en niet chronologisch te vertellen’.
Het is niet bepaald een rol die jou op het lijf geschreven is. Wat waren je motieven om juist déze rol te willen spelen? \’Wat mij aantrok in de rol van Louis was het grote dilemma waar hij mee leeft en de manier waarop hij daarmee worstelt. En dat hij uiteindelijk een beslissing neemt die zijn leven compleet verandert. Ik speel het liefst rollen waarin het karakter een duidelijke psychologische ontwikkeling doormaakt, en dit wás zo’n rol, absoluut. En ik vond het heel leuk om eens iemand te spelen met een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Je speelt dan eigenlijk twee rollen in één, Louis als persoon, en Louis als priester. Zodra ik mijn priesterkleding aan had voelde ik me ook heel anders, sterker, minder onzeker’.
Na de première op het Nederlands Film Festival in september vorig jaar schreef filmrecensent Hans Beerekamp in de NRC dat dit verreweg de beste rol is uit je carrière. Mee eens? Ben je trots op deze rol? ‘Inmiddels heb ik alweer drie andere rollen gespeeld, maar ik vind wel dat deze rol een duidelijke stap vooruit was. In zoverre ben ik het met Beerekamp eens, en ja, ik ben dus ook heel erg trots op mijn ‘pater Louis’.
Hoe was het om opnieuw – eerder speelde je in de televisiefilm Respect een glansrol tegenover Willem Nijholt – onder de regie van Eric Oosthoek te werken? ‘Het was erg leuk opnieuw met Eric te werken. Hij weet goeie momenten van mij te ‘stelen’. Hij neemt de tijd en gebruikt graag luistershots, blikken, reacties. Daar hou ik erg van, dat je iemands reactie ziet op wat iemand anders zegt. Dat soort momenten zijn ook mijn sterkere kant denk ik’. (…)

Monniken worstelen met celibaat

Centraal Weekblad, 23 maart 2001 – Leo Jacobs

‘Een film om voor thuis te blijven’

(…) Een rooms-katholiek religieus, die na ernstige gewetensnood uit de kerk stapt, alsnog met zijn jeugdliefde trouwt en denkt rust te hebben, maar die vlieger gaat niet helemaal op. Dat is het belangrijkste thema van de derde Telefilm die de publieke omroep – de IKON in dit geval – komende week op woens­dagavond vijf over negen op Ne­derland 1 uitzendt. Bedoeld wordt de Nederlandse speelfilm ‘Saint Amour’ van regis­seur Eric Oosthoek met in een hoofdrol Antonie Kamerling. (…) Over het celibaat werd al zwaar gedebatteerd nog voordat het tij­dens de concilies van Lateranen (12de eeuw) en Trente (16de eeuw) verplicht werd voor priesters, monniken en nog enige catego­rieën gelovigen. Nog altijd is men er niet over uit­gepraat; dat bleek, toen ik de film voor de tweede keer bekeek, nu samen met twee paters kapucijnen, die zich op grond van hun gelofte als priester en kloosterling strikt aan dat celibaat houden. Hoe achterhaald dat leerstuk van de kerk van Rome misschien ook is. (…) Beide kapucijnen waren buitengewoon geestdriftig over Saint Amour. Pater Bertus was zelfs onder de indruk. ‘Verrekte goed’ was de reactie van pater Bram. Puur technisch hadden zij slechts één detail gezien, waarvan zij dachten: dat klopt niet met de da­gelijkse praktijk. Dat was een shot tijdens een eucharistieviering, waarbij de kloosterlingen de capu­chon op hielden. Maar desge­vraagd vertelde regisseur Eric Oosthoek mij, dat zelfs dát detail aan de werkelijkheid ontsproten was. Als voorbeeld had hij de cister­ciënsers genomen, al wordt deze orde nooit met name genoemd. De film speelt in de jaren 1954, 1973 en 1999, en de ontwikkelingen in die periodes had hij eveneens heel nauwkeurig onderzocht alvorens aan de opnamen te beginnen. (…) Degelijk werk: Oosthoek is vanaf 1993 bezig geweest met Saint Amour. Met de Rooms-Katholieke religie heeft hij overigens nooit enige relatie gehad. Misschien was dat eigenlijk wel een voordeel. Van huis uit is hij hervormd, maar op 17-jarige leeftijd liet hij zich uitschrijven. (…) De vrouwenrollen in Saint Amour zijn buitengewoon sterk bezet; zo zet bijvoorbeeld Jasperina de Jong een tot in de tenen ontroe­rende echtgenote van de uitgetre­den priester op leeftijd neer. En soms kijkt men bijna naar een stukje docudrama: zo beluiste­ren wij de stem van pater Van Kils­donk toen hij het huwelijk van ex­-priester Jos Vrijburg inzegende. Een prachtfilm met sterke, intrige­rende dialogen, waard om er voor thuis te blijven. (…)

Kamerling: ‘Ik ben trots op die rol’

AVRO Bode, 27 maart 2001

(…) Lovende kritieken kreeg Antonie Kamerling (34) na de première van Saint Amour. En terecht, want zijn rol als een twijfelende priester die worstelt met de celibaatsplicht en vecht met de kerk als instituut, is er een waar hij trots op mag zijn. Mee eens? ‘Ik ben er best wel trots op. Wat mij aantrok in de rol van pater Louis was het grote dilemma waar hij mee leeft en de manier waarop hij daarmee worstelt. Het is natuurlijk heel raar dat een pries­ter, die zijn leven wijdt aan God en anderen probeert te helpen niet zelf van iemand mag houden. Bovendien vind ik een rol die wat verder van mijzelf afstaat leuker om te spelen omdat ik dan écht moet acteren.’ (…)

Interessante en onderhoudende speelfilm

Tubantia 23 maart 2001, Utrechts Nieuwsblad 28 maart 2001, Brabants Dagblad 28 maart 2001, Gooi en Eemlander 27 maart 2001:

‘DE WORSTELING MET HET CELIBAAT’

‘Uitstekende rolbezetting’

(…) Waarom mag een priester geen normaal seksueel leven leiden en van een vrouw houden? Geen onbekend thema in de film en literatuur. Met de prestigieuze speelfilm Saint Amour stelt de IKON opnieuw de celibaatsverplichting van rooms­katholieke priesters ter discussie. (…) Woensdag brengt de IKON in de serie Telefilms bij de pu­blieke omroepen de speelfilm Saint Amour (Heilige Liefde) op het scherm. Het is een ver­filming van de gelijknamige roman die de voormalige kriti­sche televisie-documentaire­maker van de KRO en IKON­-journalist André Truyman, zelf een uitgetreden priester, in 1994 schreef. (…) De film Saint Amour kent een uitstekende rolbezetting met enkele bekende Vlaamse en Nederlandse acteurs van for­maat: Antonie Kamerling als de jonge Louis Clément, Kees Coolen als de oude Louis, Jas­perina de Jong in de rol van Liliane, Louis Cléments le­venspartner, Rénee Fokker als Louis Cléments eerste grote liefde Daikha Piaceswki, Jappe Claes als pater Lucas en Cas Enklaar, die heel mooi de hardvochtige en autoritaire bisschop neerzet, die pater Louis voor verrader van de Kerk Judasgelijk uitmaakt van­wege diens vrijmoedige opvat­tingen over het celibaat. Ondanks die goede rolbezet­ting en de psychologische dramatisering van het oorspronkelijke dagboek valt te vrezen dat Saint Amour bij de door­snee televisiekijker niet bek­lijft. Daarvoor komt het ver­haal te traag op gang en krijgt de eerste fase van het (klooster)leven van Louis Clément te ruime aandacht toegemeten. (…) Toch blijft Saint Amour een interessante en onderhouden­de speelfilm. Of de IKON er de discussie over het celibaat en celibataire priesters die in het geheim een relatie onderhou­den met een vrouw nieuw le­ven mee kan inblazen, is nog maar de vraag. Hoogstens zal de kijker er de bevestiging in zien dat het inderdaad maar vreemd is dat priesters niet van een vrouw mogen houden en dat priesters vaak geen raad weten met hun eigen ge­voelens en emoties. Maar mis­schien mag je ook niet meer van een speellilm op televisie verwachten. (…)

Kamerling speelt een van zijn beste rollen

Algemeen Dagblad, 28 maart 2001

(…) ‘Saint Amour’. Antonie Kamerling speelt een van beste rollen in deze ontroerende televisiefilm van regisseur Eric Oosthoek. Te zien is hoe een jonge pater van zijn geloof valt als gevolg van een gewetensvolle worsteling met het celibaat. Gebaseerd op het fictieve dagboek van voormalig priester en journalist André Truyman. (…)

Priester in opstand

Friesch Dagblad, 28 maart 2001

(…) Bisschop Muskens van Breda pleitte zondag voor de aanstelling van oudere, gehuwde mannen tot priester. Waarom mag een priester eigenlijk geen normaal seksueel leven leiden? Dat is precies de vraag die Eric Oosthoek zichzelf stelde bij het schrijven van het script voor de telefilm Saint Amour. (…) Dit psychologische drama gaat over een voortdurende worsteling met het verleden, een zoektocht naar bevrediging en tegelijkertijd een groeiend schuldgevoel. Het lij­ken loodzware thema\’s, maar vol­gens schrijver Eric Oosthoek is de film ook gewoon leuk om naar te kijken. ‘Omdat hij ergens over gaat. Meer dan de helft van de Nederlandse tv-programmering is niet meer dan bewegend behang. Deze film heeft een herkenbaar verhaal te vertellen. Een verhaal over oprechte liefde, over het recht op een relatie, over identiteit. Alle­maal zaken die iedereen herkent.’ (…)

Roomse gewetensnood

NRC Handelsblad, 28 maart 2001 – Henk van Gelder

(…) Na het onevenwichtige begin met Het negende uur (EO) en het ver­beeldingsvolle, maar ook ietwat gekunstelde Liefje (VPRO) biedt de derde telefilm van dit jaar psy­chologisch drama naar traditionelere snit. ‘Saint Amour’, de IKON-­bijdrage aan de negendelige reeks, is blijkens de openingstitel mede geïnspireerd op het ‘fictieve dag­boek’ van André Truyman. Wat er fictief aan is, weet ik niet, maar Truyman is een ex-priester die uit­trad en later als programmamaker bij de KRO en de IKON werkte. En hier gaat het om een ex-priester die schrijver is geworden, en door onverwacht bezoek wordt terugge­worpen naar de tijd van de roomse gewetensnood. Eric Oosthoek, scenarist en re­gisseur, vertelt dat verhaal heel aandachtig en bedaard. Hij begint in het heden, als de hoofdpersoon en zijn vrouw bezoek krijgen, en gaat dan over op steeds langere flashbacks – gebleekte beelden van een kalverliefde, de wijze waarop de jonge kloosterling eind jaren zestig in botsing raakt met het bot­te kerkgezag, en tenslotte de lijfe­lijke liefde uit 1973 die de verdere gebeurtenissen op gang brengen. Het zou flauw zijn hier de aard daarvan te verraden; de man wordt erdoor overvallen, en de kijker zou hetzelfde moeten overkomen. De kern van Saint Amour betreft de menigte priesters die in de jaren zestig na lang dralen uit het ambt traden, omdat het celibaat te zeer ging knellen. Voor een buiten­staander als ik, en voor wie van na die tijd is, is bijna niet in te denken hoe traag die ommekeer tot stand kwam. Aan de acteurs ligt dat niet. Op het gezicht van Antonie Ka­merling, die een doorleefde rol speelt als de jonge priester, is goed te zien welke woelingen er bij hem worden losgemaakt. En op dat van Kees Coolen, als dezelfde man op latere leeftijd, eveneens. Nee, het ligt aan ons ongeloof over de tijd van toen: dat het verliefde jonge­mannen destijds zo veel moeite kostte te kiezen tussen kerk en bui­tenwereld. Nu kijkt niemand meer op van de argumenten die over ta­fel gaan. ‘De kerk is er alleen maar voor de kerk zelf !’ roept de vrouw wier relatie met een priester op hoog bevel dreigt te worden beëin­digd. Nu is dat allang geen schokkend nieuw inzicht meer, toen wel. Dat het dus ook in Saint Amour zo lang duurt voordat de hoofd­persoon zichzelf heeft bevrijd, weerspiegelt de werkelijkheid. Het beslissende moment krijgt in de versie van Oosthoek zelfs bijna epische afmetingen: dappere held hakt knoop door. Kamerling en Coolen spelen die geschiedenis mooi, met veelbete­kenende blikken. Net als Jasperina de Jong trouwens, als de vrouw van de ex-priester. Haar rol is mis­schien iets begripvoller dan ik voor mogelijk zou houden, maar ook dat zal ongetwijfeld kloppen met de waarheid die het fictieve dag­boek bevatte. (…)

‘Antonie Kamerling speelt Pater Louis’

Spits, 28 maart 2001

(…) Zo ligt hij te rollebollen met An­gela Schijf in ‘Ik ook van jou’ en zo speelt hij een vrome pater die worstelt met zijn seksleven. An­tonie Kamerling is vanavond te zien in de telefilm ‘Saint Amour’. (…) Toen Antonie het script voor deze film las, was hij meteen enthousiast. ‘Ik vond het on­derwerp heel interessant en natuurlijk de rol van Louis zelf. Ook is het gedurfd om het verhaal niet chronologisch te vertellen.’ Toch is de rol niet bepaald op het lijf van Antonie geschreven. Wat waren zijn motieven om juist deze rol te spelen? ‘Ik speel het liefst rollen waarin het karakter een duidelijke psychologische ontwikke­ling doormaakt. En dit was zo\’n rol, absoluut. En ik vond het heel leuk om eens iemand te spe­len met een maatschappelijke ver­antwoordelijkheid. Zodra ik mijn priesterkleding aanhad, voelde ik me ook heel anders, sterker, minder onzeker.’ (…)

Ingewikkeld persoonlijk drama

Trouw Media, 28 maart 2001 – Jeroen den Blijker

(…) Ruim een kwart eeuw geleden zei pater André Truyman de Rooms-Katholieke kerk vaarwel. Gedwongen, want Truyman trouwde zonder de paus om toe­stemming te vragen. Truyman, destijds een bekend KRO-journalist, schreef over zijn ervaringen het (gefingeerde) dag­boek van de Vlaamse augustijner monnik Louis Clément, ‘Saint Amour‘. Dankzij een aardig dou­ceurtje van staatssecretaris Van der Ploeg (1,7 miljoen gulden) is het dagboek nu verfilmd door Eric Oosthoek; IKON-Televisie brengt deze Telefilm ‘Saint Amour‘ vanavond op het scherm. In de film lopen verschillende verhaallijnen door elkaar. (…) Knap is de manier waarop Oos­thoek – tevens scenarioschrij­ver – al deze verhaallijnen aan el­kaar weet te knopen. En hoe hij een ingewikkeld persoonlijk dra­ma weet te verbeelden. (…)

‘Schelden schoppen is niet mijn methode’

VARA TV Magazine, 28 maart 2001 – Paul van Liempt

(…) In de reeks telefilms op Nederland 1 de IKON-bijdrage ‘Saint Amour’, over pater Louis en zijn gevecht met celibaat en kerk, geïnspireerd op het fictieve dagboek van ex-priester en journalist André Truyman. Regisseur Eric Oosthoek: ‘De broeders waren verbijsterd dat ik, iemand zonder katholieke achtergrond, zo’n geloofwaardige film over het celibaat had weten te maken.’ (…) De Telefilm ‘Saint Amour’ ver­telt het verhaal van een priester die twijfelt aan zijn roeping. Hij worstelt met zijn celibaatsgelofte en is in gevecht met de kerk als instituut. Volgens regisseur Eric Oosthoek (1948), die ook het scenario schreef, hoort Saint Amour tot het handjevol films op televisie dat ergens over gaat. ‘Over het algemeen wordt er ongelofelijk veel bewegend behang gemaakt. Niet meer dan kauwgom voor de ogen.’ ‘Saint Amour’ vergt zeker aandacht van de kijker, maar wie de moeite neemt enige concentratie op te brengen wordt niet teleurgesteld door het spannende verhaal dat ruim anderhalf uur duurt. De reactie van de Pater Minderbroe­ders Kapucijnen in Amsterdam, die een voorvertoning zagen, was veelzeggend. Oosthoek: ‘Ze waren ontroerd, in tranen. Ze waren verbijsterd dat ik, iemand zonder katholieke achtergrond, zo\’n geloofwaardige film over het celibaat had weten te maken.’ ‘Saint Amour’ is geïnspireerd op het fictieve dagboek van ex-­priester en journalist André Truyman. Truyman studeerde theologie en sociologie. Was een tijdlang priester, maar trad vanwege het celibaat uit het kloos­ter. Als journalist voor de IKON, de KRO en weekblad De Tijd werd hij een kritisch volgeling van de Rooms-Katholieke kerk. Acht jaar geleden klopte hij bij Oosthoek aan met het verzoek zijn fictieve dagboek eens te lezen. Wellicht zat er een verfilming in. Oosthoek: ‘Ik had een dubbel gevoel over het dagboek Zoals je vaker bij theologen ziet, bevatte de tekst lange ondoorgrondelijke passages. Daar kon ik niet veel mee. Maar twee ele­menten sprongen er uit. Wat doet het met de psyche van iemand die pas na zijn dertigste een seksuele relatie met een vrouw gaat ontwikkelen, terwijl anderen daar op hun zeventiende of daaromtrent mee begin­nen. En wat gebeurt er dan als je als man van zestig hoort dat je een volwassen dochter hebt? Het boek was niet integraal te verfilmen, maar met die twee gege­vens ben ik aan de slag gegaan. Toen Truyman, die met pensioen is en tegenwoordig in de Proven­ce woont, de film voor het eerst zag, was hij in tranen. Het ligt hem natuurlijk na aan het hart’.
Oosthoek studeerde als drama-regisseur af aan de Toneelschool, ging bij het theater werken en maakte daarna de overstap naar televisie. Sinds 1977 is hij drama-regisseur bij de IKON en belangrijk verantwoordelijke voor de goede naam die de omroep op dit gebied ver­wierf. In zijn werkvertrek in hartje Jordaan in Amsterdam vertelt hij over zijn aanpak: ‘Ik heb films gemaakt over zware onder­werpen, van euthanasie tot kan­ker. Natuurlijk moet je zorgen dat het niet alleen kommer en kwel is, maar je bedriegt je publiek als je dit soort onder­werpen aanpakt zonder ze seri­eus te behandelen. Voor ‘Saint Amour’ heb ik erg veel gelezen en veel met priesters gesproken. Omdat ik bij de IKON werk, den­ken ze gauw: Oh, daar heb je weer zo’n protestante jongen. Ik ben er genuanceerd mee omge­gaan. Het celibaat is nog steeds een beladen begrip. Twee jaar geleden kwam een bisschop in Schotland in opspraak die een kind bleek te hebben. Er is een zeer actieve kring van vrouwen die relaties hebben met pries­ters. Uit de conservatieve hoek van de kerk kreeg ik geen mede­werking. En dat de hogere echelons er niet blij mee waren, kan ik begrijpen. De film klaagt het systeem aan. Dan is het logisch dat het systeem huivert om mee te werken’. (…) De jonge Louis wordt gespeeld door Antonie Kamer­ling. Oosthoek werkte eerder met hem, maar had hem voor deze rol niet meteen in gedach­ten. ‘Grappend vroegen de pro­ducent en ik ons na vijfendertig screentesten af of we wel vol­doende affiche-namen op onze lijst hadden staan. Pas toen lie­ten we Antonie komen. Het merkwaardige was dat hij het van het begin af aan heel goed deed. Dat engelachtige, dat sof­te, was van hem af. En hij wilde het zelf heel graag. Ging de bij­bel lezen, vroeg aan ons of hij het habijt een maand van tevo­ren al mocht hebben. En een voorwaarde was dat z’n haar eraf moest. Hij stemde er mee in, en dat wil toch wel wat zeg­gen voor zo’n blonde god’.
Oosthoek vraagt veel van zijn acteurs. ‘In sociaal-psycholo­gisch drama moet je primaire emoties realistisch kunnen spe­len. Acteurs moeten zich erg kwetsbaar opstellen. Ik bied ze van begin tot eind bescherming. Een regisseur als Ruud van Hemert slaat z’n mensen, scheldt ze uit en schopt ze van de set af. Dat is niet mijn metho­de. Ik wil op de set in stilte kun­nen werken. Niet met mannen met megafoons die zich groter voordoen dan ze zijn. Alles is gericht op concentratie. Ik werk ook niet met acteurs die poeha-­gedrag vertonen. Maar die wil­len vaak geen IKON-drama spe­len. Dan moeten ze hard werken, intensief repeteren, en daar houden ze niet van. (…)

Aardig bevredigend

VPRO Gids, 7 juni 2003

(…) Het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties wees financiële steun aan het script van ‘Saint Amour’ af omdat het ‘statisch’, ‘weinig dramatisch’ en ‘niet actueel’ was. Desondanks in het verfilmd, en aardig bevredigend ook. (…)