Acteurs leveren absolute topprestatie

IKON Krant, mei augustus 2001 – Mirjam Nieboer

‘Eric Oosthoek over ‘Morgen ga ik zelf’

(…) Kun je iets vertellen over het hoe en waarom van deze nieuwe IKON-dramaproductie? ‘In het drama-overleg met Lejo Schenk, nu twee jaar geleden stond dit onderwerp op de agenda. In diezelfde periode werd ik in mijn directe omgeving geconfronteerd met de gevolgen van redeloos geweld. Vergaderagenda en praktijk van alledag kwamen samen en resulteerden in een programmavoorstel, uit te zenden op de dag waarop Nederland stil staat bij dit onderwerp: de Nationale Dag tegen Zinloos Geweld, dit jaar zaterdag 29 september a.s. Het idee om een korte film te ontwikkelen over dit onderwerp werd door het toenmalige én huidige netmanagement van Nederland 1 enthousiast ondersteund. Vervolgens kreeg de IKON op die zaterdagavond zendtijd toegezegd en ontvingen we subsidie uit de FOR-gelden voor de ontwikkeling van het scenario. Later kregen we uit dezelfde fondsen productiesubsidie, helaas minder dan we gevraagd hadden’.
Wat zijn de FOR-gelden?
‘Het Fonds Omroep Reserve is een financieringsbron die de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep samen met de netmanagers kunnen aanwenden om de door hen gewenste netprofilering te realiseren’.
Hoe ging het verder?
‘Eerst factfinding, lezen over de gevallen van redeloos geweld in de laatste jaren, het lot van de slachtoffers, de ervaringen van de familieleden en/of nabestaanden van de betrokkenen, en daarna praten en luisteren, gesprekken met betrokkenen’.
In de film komt een aanranding voor. Is dat een bewuste keuze?
‘Wanneer je een film wilt maken over redeloos geweld, ontkom je er niet aan een bepaalde vorm van geweld te laten zien. Het zou hypocriet zijn wanneer je dat niet doet. Vervolgens doet zich de vraag voor welke vorm je daarvoor kiest. Je moet te allen tijde proberen te voorkomen dat kijkers zich verlustigen aan dat element in het verhaal. Ik heb geprobeerd een vorm te zoeken die dat voorkomt’.
Verklaar je nader?
‘Het hele verhaal wordt verteld vanuit degene die het beleeft, vanuit de hoofdrol. De camera, en dus de kijker, ziet alleen wat de hoofdfiguur ziet, niet meer en niet minder dan dat. Het geweld wordt daarmee een persoonlijke beleving van de hoofdfiguur en niet een weergave van een gebeurtenis waarin een op sensatie beluste kijker zich kan verliezen’.
Toch is die aanranding nogal heftig.
‘Wat zich in de film afspeelt is nog niet een tiende van wat er om ons heen gebeurt zonder dat jij en ik dat merken’.
Wat kunnen we doen tegen zinloos geweld?
‘Het waarden- en normendebat terug brengen in de praktijk van alledag, zelfbewust en kritisch handelen stimuleren en jongeren én volwassenen leren inzien dat samenleven begint met rekening houden met elkaar. Het is binnen de dramaprogrammering van de IKON al eerder gezegd, alles draait om wederwijds respect’.
Heeft het gebrek aan geld het uiteindelijke resultaat beïnvloed?
‘Niet de dramatische kwaliteit, integendeel. De acteurs leveren een absolute topprestatie, Pleuni Touw en Kristen Denkers voorop. Wél wordt de adem van de film, de verschijnings-vorm, door het beperkte budget bepaald. ‘Morgen ga ik zelf’ is ruwer, fragmentarischer, minder sophisticated dan het IKON-drama dat de vaste kijker gewend is, maar die vormkeuze is door het onderwerp gerechtvaardigd. Zolang die financiële beperking een uitzondering blijft, kan zoiets helemaal geen kwaad’. (…)

‘Strijd voor niet-uitgedeelde klappen’

VPRO Gids, 29 september 2001

(…) De Stichting Tegen Zinloos Geweld (1997) is één van de deelnemers aan de Nationale Dag tegen Zinloos Geweld die vandaag wordt gehouden. In het kader daarvan wordt vanavond de film ‘Morgen ga ik zelf’ uitgezonden. Hierin staat Tilly centraal (gespeeld door Pleuni Touw) wier dagelijks leven beïnvloed wordt door de angst voor zinloos geweld. De film is geschreven en geregisseerd door Eric Oost­hoek: ‘Zinloos geweld stond al als onderwerp op de agenda. Toen ik in mijn directe omge­ving geconfron­teerd werd met de gevolgen van redeloos geweld kwamen verga­deragenda en praktijk van alle­ dag samen en resulteerden in deze film.’ In ‘Morgen ga ik zelf’ komt een realistisch gespeelde aanranding voor. Oosthoek: ‘Wanneer je een film wilt maken over redeloos geweld, ontkom je er niet aan daar iets van te laten zien. De vraag is op welke manier; je moet vermijden dat kijkers zich verlustigen aan dat element in het verhaal. Ik heb geprobeerd een vorm te zoeken waarmee dat voorkomen wordt. Het hele verhaal wordt verteld vanuit degene die het beleeft. De kijker ziet alleen wat de hoofdfiguur ziet. Het geweld wordt daarmee een persoonlijke beleving en niet een weergave van een gebeurtenis waarin een kijker zich kan verliezen. Die aanran­ding is nogal heftig. Toch is wat zich in de film afspeelt nog niet een tiende van wat er om ons heen gebeurt, zonder dat we dat merken.’ (…)

Realistisch docudrama

NCRV Gids, 29 september 2001

(…) Tilly houdt nauwgezet het nieuws bij. Vooral de berichten over doodslag en ander geweld. Ze luistert naar klassieke muziek, verstelt kleding en belt soms met haar dochter. Tilly is bejaard en alleen. Haar man is verongelukt en sinds ze een voorval van zinloos geweld meemaakte in de metro sluit Tilly zich op in huis, bang voor alles op straat. De buitenwereld bekijkt ze vanachter het glas in haar keukenraam. Door dit raam ziet ze op een middag, verstijfd van angst, hoe naast haar huis een meisje aangerand wordt. Als het meisje hulp zoekt bij Tilly, kan ze zich plotseling niet meer aan haar verantwoordelijkheid ont­trekken. Hoe de angst voor geweld het dagelijks leven kan beheersen draagt dit realistische docudrama duidelijk uit. (…)