\’Je kon alles ruiken\’

AVRO Televizier, 8 november 1988

(…) De confrontatie heeft diepe spo­ren achtergelaten. Zeker bij Marith-vertolkster Lineke Rijxman. ‘Dat laat me nooit meer los. Wat het zo bijzonder maakte, was dat je plotseling alles kon ruiken. Dat is een groot verschil met het alleen maar kijken naar televisiebeel­den. Het was echt gênant om te ontdekken, dat je er eigenlijk niets van weet, van wat er gaande is in dat deel van de wereld en dan met name in Mozambique. Een uitzichtloze oorlog, een ongestructureerd leger, een regering die het niet aankan, hongersnood, alles, al­les… Net een slang die in zijn eigen staart bijt. Het houdt niet op…’ Tegelijkertijd zijn het juist die ervaringen die Marith ge­vormd hebben. Heeft Lineke Rijxman begrip voor haar uit­eindelijke beslissing? ‘Op een verstandelijk niveau begrijp ik haar, maar gevoelsmatig… Ik kan me voorstellen dat je je keuzes en ideeën gaat bijstel­len en aanpassen aan je eigen realiteit, maar tot hoe ver mag of moet je gaan? Dat is precies de reikwijdte van deze serie…’ ‘De rivier waarin ik zwom’ be­tekent het televisiedebuut van Lineke Rijxman. En dan met­een zo\’n rol… ‘Ik heb niets te­gen gewoon vermaak, maar ik vind het voor mezelf belangrijk dat het met iets méér te maken heeft. In het theater probeer ik dezelfde selectiviteit aan te brengen.’ (…)

\’Spannend, onderhoudend, onthutsend\’

VPRO Gids, 9 november 1988 – Chris Kijne

\’We wilden ver gaan\’

(…) Een paar cijfers? Iedere zes minuten sterft er een kind als gevolg van de oorlog. Rond 35% van alle kinderen in het land sterft voor het vijfde levens­jaar. Tot nu toe werden 100.000 mensen rechtstreeks vermoord door de met Zuidafrikaanse steun opererende Renamo, een veelvoud stierf aan honger of ziekte of werd verminkt. In enkele jaren tijd werd een kwart van alle medische posten in het land, om precies te zijn 484, vernield en 40% van alle scholen. Een miljoen Mozambiquanen is in­middels de grens over gevlucht, een tweede miljoen leeft dakloos in eigen land, ruim 4,5 miljoen men­sen worden met de hongerdood be­dreigd. (…) Roy Stacey: plaatsvervangend staatssecretaris van het U.S. State Department: \’Het gaat in Mozambique om één van de gruwelijkste massamoorden sinds de Tweede Wereldoorlog\’.
In datzelfde Mozambique werkte tot eind \’87 de Nederlandse ver­pleegster Marith van den Berg. In een geïsoleerd dorp in het binnen­land was zij samen met haar Belgi­sche collega Christine Emants verantwoordelijk voor de gang van zaken in een klein streekzieken­huis. Tot de dag dat het dorp werd overvallen door de Renamo. Vier­honderd doden, waaronder Christi­ne Emants. Marith van den Berg overleefde de aanval met de twee kinderen die zij tijdens haar vlucht onder de arm nam. Zo zag zij hoe het ziekenhuisje aan flarden werd geschoten. Hoe de rieten hut waar­in zojuist een klein meisje was ge­vlucht, in brand werd gestoken. En tenslotte hoe, nadat de zwarte Re­namo-soldaten het vuile werk had­den opgeknapt, een blanke in uni­form een controle-rondje maakte door het dorp en hier en daar het karwei afmaakte. Waarschijnlijk ook ten koste van haar vriendin Christine.
De eerste alinea van dit verhaal is waar. Gebaseerd op de feiten. De tweede alinea is niet waar, maar evenzeer gebaseerd op de feiten. Want Marith van den Berg is ont­staan in de fantasie van de makers van ‘De rivier waarin ik zwom’, een nieuwe driedelige dramaserie van de IKON. En, zegt Eric Oosthoek, regisseur van de serie: \’Toen wij nog in de fase waren van praten en lezen over Mozambique, en nog geen echt verhaal hadden, luisterde ik op een vrijdag naar de radio. Daar hoorde ik opeens een inter­view met een verpleegster die net terug was uit Mozambique en die daar in zo\’n Renamo-aanval had ge­zeten. Dat had grote persoonlijke gevolgen gehad voor haar. Ze was erdoor gepolitiseerd en ging daar in Nederland mee aan de slag; tot in de Verenigde Naties toe. Toen wist ik zeker dat we op het goede spoor zaten\’. (…) Oosthoek: \’Ons uitgangspunt was: we willen ver gaan. Laten we de ui­terste grenzen maar eens opzoe­ken. En het uiterste is, dat je iemand er lijfelijk van wil weerhou­den om te doen wat hij doet\’. Zo ontstaat een plot die in het IKON-persbericht als volgt wordt omschreven: \’een emotioneel ge­sprek met haar vader leidt bij Ma­rith tot een radicale beslissing\’, en die u op televisie zelf maar moet be­kijken. In een dramaserie die aller­lei typische IKON-trekjes vertoont maar die dus ook spannend, onder­houdend en uiteindelijk onthutsend is, en ergens over gáát. (…)
Om het gewetensconflict van de hu­manistisch geïnspireerde verpleeg­ster geloofwaardig te maken, was het ook noodzakelijk om de oorlog in Mozambique zo nadrukkelijk mo­gelijk in de film aanwezig te laten zijn. Vandaar dat met kunst en vliegwerk en voor de minimale onkosten van 16.000 gulden in Zim­babwe gedraaid werd. Beelden van de overval in een dorp bij Harare en beelden van de medische post vóór de verwoesting door de Renamo in een ziekenhuis twee kilometer van de grens met Mozambique. Een er­varing die de makers eens te meer overtuigde van de noodzaak van hun project en de juistheid van de gekozen lijn. Oosthoek: \’Ons ver­blijf daar was een voortdurende be­vestiging van waar wij mee bezig waren. In dat grensgebied zitten dertigduizend Renamo-slachtof­fers. Mensen gaan daar dood. Op de kinderafdeling waar we filmden stierven per dag drie à vier kinde­ren, ook tijdens de opnamen. Het is volstrekt uitzichtloos, er is gebrek aan alles: voedsel, medicamenten, verbandmiddelen. Ook de betrokkenheid van Zuid­Afrika, die ons hier in Nederland in de research al door een overstel­pende hoeveelheid feiten duidelijk was geworden, werd ons daar ter plaatse bevestigd. Door de Ameri­kanen die daar voor ons draaiden, en bijvoorbeeld via Gilles de Wild, de Nederlandse arts die werkt in het ziekenhuis waar we gefilmd hebben en zelf ooit in Mozambique ternauwernood aan een Renamo­-aanval is ontsnapt. En uit de verha­len van de vluchtelingen. De over­val in de serie is gebaseerd op die waarbij het dorp Homoine met de grond gelijk werd gemaakt. Details als de rang en precieze functie van Van Niekerk berusten op fantasie, maar voor de juistheid van het ge­geven sta ik in. Bovendien zie je daar in de praktijk wat de policy van de Renamo inhoudt. Het is namelijk zo\’n beetje de enige guerilla-bewe­ging die openlijk toegeeft er geen enkele ideologie op na te houden, die niet pretendeert dat wat zij bie­den beter is dan het bestaande in Mozambique. Het enige doel is de­stabiliseren, zorgen dat het met het Frelimo-bewind niet goed gaat. En dat betekent dat het voor hen zin­voller is om mensen te verminken dan om ze te doden. Want vermink­te mensen zijn een visitekaartje; iemand zonder neus, zonder tong of zonder oren zie je iedere dag, van een dode die onder de grond ligt merk je niets. Toen wij in Zimbab­we waren vertelde een vrouw in een interview op televisie dat ze gedwongen was haar eigen kind te ko­ken en op te eten. Dat kan je niet verzinnen; dat gaat je verstand te boven\’. (…)

\’Indrukwekkend drama over vergeten oorlog\’

Veronica Gids, 9 november 1988 – Eric Hoogeveen

\’Je bent zo\’n beetje getrouwd\’

(…) Lineke Rijxman geeft op schitterende wijze gestalte aan de rol van Marith. Evenals veel van haar collega’s (Linda van Dijck, Willem Nijholt, Peter Tuinman) steekt ook Lineke Rijxman haar bewondering voor regisseur Eric Oosthoek niet onder stoelen of banken. ‘Ik had via Josée Ruiter (speel­de één van de hoofdrollen in ‘Sanne’) over zijn manier van werken gehoord en toen hij me voor een screentest vroeg wist ik onmiddellijk dat het goed zat. En dat is heel belangrijk, want je leeft gedurende lange tijd samen. Je bent zo\’n beetje met elkaar getrouwd! Het werken met hem vond ik buitengewoon spannend. Eric is een zeer open persoon en je merkt dat hij respect voor je heeft. Hij laat je meedenken en wijkt soms af van het oorspronkelijke scenario, zodat je ruimte krijgt om te improviseren,’ (…) ‘Voor mij was \’De rivier…\’ echt m\’n eerste grote rol op de televisie, met een heleboel fantas­tische herinneringen.’ (…) Zoals eerder gezegd moest de IKON diep in de buidel tasten om deze produktie van de grond te krijgen. De kosten van ‘De rivier waarin ik zwom’ naderen het miljoen gulden en dat kon alleen omdat er in het vorig sei­zoen weinig uitgegeven is aan eigen drama, ‘In ons eigen land kan ik wel een potje breken als het honoraria van acteurs be­treft’, zegt Eric Oosthoek. ‘Maar wanneer je geïnteresseerd bent in buitenlandse acteurs, Engelse bijvoor­beeld, dan word je uitgelachen. Uiteindelijk heb ik het toch voor elkaar gekregen om voor een acceptabel honorarium acteurs als Louis Mahoney (die ook te zien was in ‘Cry Freedom’ van Richard Attenborough) en Saul Reichlin, ook geen kleine jongen in eigen land, te engageren.’ In belangrijke bijrollen ziet de kijker de crême de la crême van eigen bodem: Gerard Thoolen, Thom Hoffman en Peter Tuinman en uit België de bekende actrice Dora van de Groen en na­tuurlijk niet te vergeten Ingrid De Vos als de verpleegster Christine, die vermoord wordt. Ook de schrijvers van de serie ver­dienen het vermeld te worden: Hugo Hei­nen, Carel Donck en Willem Capteyn, een schrijverscollectief dat ook verantwoorde­lijk was voor de bekroonde en in bijna elk Europees land vertoonde serie ‘Sanne’, ook van Eric Oosthoek en enkele jaren geleden door de IKON uitgezonden. (…)

Schitterend nieuw drama bij de IKON

Algemeen Dagblad, 10 november 1988 – Ab Zagt

\’Niet doden, maar verminken\’

(…) Televisiedrama is, beweren de ombo\’s (omroepbonzen), tegenwoordig een nauwelijks te betalen luxe die zij zich alleen kunnen permitteren als er extra geld en voldoende sponsors te vinden zijn. Toch bewijst een van de kleinste zendgemachtigden al jarenlang dat het ook zonder sluikreclame mogelijk is om, weliswaar na veel passen en meten, op een zeer aanvaardbare wijze televisieseries te maken. Na in het voorbije seizoen het eigen drama-aanbod op een lager pitje te hebben gezet, pakt de IKON met ingang van oktober fors uit. Een van de series die op het programma staat is het drieluik ‘De rivier waarin ik zwom’, waarvoor de­zer dagen in Amsterdam de laatste opnamen worden gemaakt. ‘Met een budget van negen ton in guldens is deze reeks de duurste televisieserie die de IKON ooit heeft gemaakt. De kerkelijke omroep moet diep in de buidel tasten omdat er op veel verschillende plaatsen opnamen worden gemaakt, de voorbereidingen veel tijd vergden en er sprake is van een grote en internationale­ cast. Uit eigen land zijn onder anderen Thom Hoffman, Peter Tuinman, Truus te Selle, Frits Butzelaar en Gerard Thoolen van de partij. Na audities in Engeland werden de andere acteurs gecontracteerd. Zo speelt Louis Mahoney (die ook te zien was in de speelfilm ‘Cry Freedom’ van Richard Attenborough) als de Mozambiquaanse schrijver Ngala een belangrijke bijrol in het verhaal dat beurtelings in Nederland en Mozambique is gesitueerd. (…)
Gezien de aard van dit ver­haal kon de IKON er niet om heen ook opnamen uit Mozambique te laten zien. Door de kosten die daaraan verbonden zijn, dacht regisseur Eric Oosthoek eerst aan de goed­koopste oplossing door archief­beelden te gebruiken. Maar dat voldeed niet. Toen werd tot de voor Ne­derlandse omroepbegrippen ongebruikelijke stap besloten om de opnamen voor de dra­maserie in Afrika te maken. ‘Maar het was te riskant om in Mozambique zélf te werken. Was ik alleen met een camera­ploeg op pad geweest, dan had ik het waarschijnlijk wel ge­daan. Maar omdat er zoveel andere mensen bij betrokken waren hebben wij het niet ge­durfd’, vertelt Eric Oosthoek tijdens een pauze bij de opna­men die in het Amsterdamse theater De Balie worden ge­maakt. Als gevolg van de risico\’s die de burgeroorlog in Mozambi­que met zich meebrengt toog Oosthoek, samen met assistent-producer Piet Hurkmans, naar het buurland Zimbabwe, waar lokaties gevonden werden die overeenkwamen met de situatie in Mozambique. Geld om de eigen camera­ploeg mee te nemen was er niet. Dus moest er van plaatse­lijke krachten gebruik worden gemaakt. Eric Oosthoek: ‘De opnamen zijn gemaakt door twee Amerikanen die daar al jarenlang werken en documentaires maken over vooral de situatie in Mozambique. Zij konden aangeven of de lokaties in overeenstemming zijn met de werkelijkheld.’ (…)
De werkzaamheden in Zimbabwe bestonden uit twee de­len. Behalve het dagelijkse doen en laten in het ziekenhuis, moest ook de aanval worden gefilmd. Langs de grensstrook tussen Zimbabwe en Mozambique wonen intussen meer dan 450.000 vluchtelingen, van wie de meesten te maken hebben ge­had met de verschrikkingen van de burgeroorlog in Mozambique. ‘Daarom was het uit menselijk oogpunt niet ver­antwoord om de aanval, waarbij nogal flink met mitrail­leurs wordt geschoten, in die streek op te nemen. We zijn daarom voor dat gedeelte uit­geweken naar een gebied in Zimbabwe, waar in elk geval geen Mozambiquaanse vluch­telingen aanwezig zijn’, aldus Eric Oosthoek. De drie schrijvers van de se­rie, Hugo Heinen, Carel Donck en Willem Capteyn, met wie Eric Oosthoek al tien jaar tele­visiedrama (onder meer de se­rie ‘Sanne’) maakt, waren niet in staat om zich ter plekke op de hoogte te stellen. Toch zijn zij erin geslaagd op andere manieren aan informatie te komen. Oosthoek: ‘Ik was wel al eer­der in Afrika geweest, een keer of tien. De schrijvers hebben zich in de materie verdiept door middel van gesprekken met groepen die zich met de situatie in Mozambique bezig houden, correspondentie met Nederlanders die daar nog steeds zitten, het bekijken van documentaires en dergelijke. Ook hebben wij contact gehad met een Nederlandse verpleeg­kundige die met de activiteiten van de Renamo te maken heeft gehad en die probeert om deze praktijken onder de internatio­nale aandacht te brengen.’ De gebeurtenissen in Mozambique krijgen verhoudingsgewijs weinig aandacht in de pers, terwijl er in de loop der jaren toch miljoenen slachtoffers zijn gevallen. Eric Oosthoek spreekt in dit verband van een ‘vergeten oorlog’. ‘Kennelijk wordt er gedacht: laat die zwarten elkaar maar afmaken.’ Vooral de rol van de Rena­mo, de verzetsorganisatie die al elf jaar de linkse regering in Mozambique bestrijdt, is gru­welijk. Deze organisatie staat bekend om zijn ongekende wreedheden. Eric Oosthoek: ‘De Renamo geeft er de voorkeur aan zijn slachtoffers niet te doden, maar te verminken als bewijs van hun permanente aanwe­zigheid. Zij hebben van alle leerlingen in een school het lin­keronderbeen afgehakt en bij de onderwijzers werden de tong en de lippen weggesne­den. Hun taak is te destabiliseren, daar waar het goed gaat.’ Volgens sommige bronnen wordt de Renamo, waarvan de soldaten als ‘engelen des doods’ worden aangeduid, ge­steund door Zuid-Afrika. Over deze contacten gaat onder meer de IKON-serie ‘De rivier waarin ik zwom’ (…)

Gewetensnood indrukwekkend verfilmd

Trouw, 10 november 1988 – Fred Lammers

\’De grenzen van het menselijk geweten\’

(…) Op de meest onverwachte momenten duiken de herinneringen op. Heel knap gevonden in de serie, die is geregisseerd door Eric Oosthoek, is de vermoorde Christine als toeschouwster aanwezig te laten zijn in de crisisituatie van haar vriendin. (…) De gewetensnood waarin Marith terecht komt is indrukwekkend verfilmd. Haar contacten met de ou­ders (Rudi van Vlaenderen en Dora van der Groen) van haar vermoorde vriendin; haar zuster Suzanne (Truus te Selle); Frank, die zijn vriendin zo graag wil helpen maar telkens op een muur stuit en haar vader (Frits Butzelaar) is televisiedrama van hoog niveau. Indrukwekkend is de ontmoeting die Marith in het ziekenhuis heeft met de broer van Van Niekerk (Gerard Thoolen), die erkent dat wat zijn broer in Afrika uitspookt waarschijnlijk niet zo fris is. Maar daarvoor zal hij zich uiteindelijk moeten verantwoorden voor een hogere macht. Marith vindt dat die verantwoording eerder moet komen. Zij koopt een pistool en gaat de directe confrontatie met Van Niekerk aan. Die lacht haar uit. Een verpleegster schiet niet. Haar roeping is levens te redden, niet levens te vernietigen. In het lange gesprek – met het pistool op tafel – tussen twee men­sen die in totaal verschillende werelden leven, ontkom je er niet aan eigen opvattingen op een rij te zetten. Vrijblijvend kijken is er niet meer bij. (…) Doordat de mensen in Mozambique er persoonlijk te diep bij zijn betrokken, konden de gewelddaden in de film daar niet worden opgenomen. Daarvoor is een lokatie gevonden in Zimbabwe, twee kilometer over de grens met Mozambique. Eric Oosthoek: ‘Je kan moeilijk met een stelletje figuranten gaan staan schieten voor de ogen van mensen voor wie dit alles regelmatig droeve realiteit is. De pijn daarover is te groot. Dat mag je mensen niet aandoen.’ De IKON bereidt zich voor op veel reacties, ook negatieve, omdat er zulke elementaire zaken uit het christelijk denken in aan de orde komen. ‘Maar drama is provoceren van de werkelijkheid’, vindt Oosthoek. (…)

On-Nederlandse professionaliteit

De Dordtenaar, 11 november 1988

(…) Deze reeks be­hoort tot het beste wat deze kleine zendge­machtigde heeft laten zien. De serie zou zelfs op internatio­naal niveau veel belangstelling op kunnen wekken. Channel 4, de commerciële Engelse televisie-omroep, heeft als eerste al laten blijken in deze produktie geïnteresseerd te zijn. De multinationale rol bezetting van de serie – onder wie de Engelse acteur Louis Mahoney uit de film ‘Cry Freedom’ van Sir Richard Attenborough – is in dat geval ui­teraard een voordeel. (…) Al bijna tien jaar werkt Eric Oosthoek met het schrijverste­am Hugo Heinen, Carel Donck en Willem Capteyn, samen op dramagebied. Dat is bijna een unicum in de Nederlandse omroepwereld, waar op dit gebied geen enkele andere lijn te ont­dekken is. Adviseur op de ach­tergrond is zoals altijd IKON-di­recteur Wim Koole. Na in het verleden zich vooral met jeugdseries bezig te hebben gehouden, is het collec­tief nu toe aan het volwassen­drama. ‘De rivier waarin ik zwom’ getuigt van on-Nederlandse professionaliteit waar­bij alles in orde is: camera-werk, bijna al het acteren, de verzorgde montage en de tref­zekere muziek van Rens Ma­chielse. (…)

Hoge kwaliteit, schitterend naturel spel

Haagse Courant, 11 november 1988 – Renée de Haan

\’Uitgelezen evenwicht\’

(…) ‘Goed gespeeld, zinnig, spannend en niet te lang’ (…) ‘Schitterend naturel spel van Lineke Rijxman’ (…) ‘Hoge kwaliteit, zowel inhoudelijk als filmtechnisch’ (…) ‘Bij deze zware en zinvolle inhoud is regisseur Oosthoek erin geslaagd om ook nog spanning en ontroering op te roepen. ‘De rivier waarin ik zwom’ bevat geen shot teveel en kent een uitgelezen evenwicht tussen ruime close-ups en situatiefragmenten. Die balans is tevens terug te vinden bij de spelers. Intens en toch ingehouden geeft een ploeg krachtige acteurs uiteenlopende emoties en invalshoeken weer’ (…)

Drama dat ergens over gaat…

De Gelderlander / De Stem, 12 november 1988 – Mart van der Sanden

(…) ‘Op sommige momente indrukwekkend, mede dankzij de uitstekende rolbezetting. (…) Met ‘De rivier waarin ik zwom’ is er op de Nederlandse televisie eindelijk weer eens drama te zien dat ergens over gaat, en waarbij de kijker bijna onontkoombaar wordt meegezogen in het maken van een hondsmoeilijke keuze.’ (…)

Sterk drama

Binnenhof / Leidse Courant, 12 november 1988 – Ton Oliemuller

(…) ‘Sterk drama vol werkelijkheidsgehalte, dat niet alleen boeit en bezighoudt, maar ook de oordeelsvorming dient’ (…)

Spannende en dramatische beelden

Vrije Volk, 12 november 1988 – Pieter van Adrichem

(…) ‘Schitterende nieuwe IKON-serie’ (…) Spannende en dramatische beelden’ (…) ‘Duurste IKON-dramaproductie tot nu toe’ (…)

Intens acterende rolbezetting

NRC Handelsblad, 3 februari 1989 – Henk van Gelder

\’Ingehouden gewetensnood\’

(…) Met ijzeren wilskracht presen­teert de IKON vanaf morgen­avond opnieuw een dramaserie van eigen makelij. Vaak zijn in die sector de bedoelingen beter dan de resultaten, soms ook wordt men gehinderd door de evidente bood­schapperij van de makers. De uit­latingen die regisseur Eric Oost­hoek doet bij de start van ‘De rivier waarin ik zwom’, doen weer het ergste vermoeden: ‘Onze wens was om aan de hand van één persoon een verhaal te maken over de grenzen van je geweten – hoe ver kan de persoonlijke verantwoorde­lijkheid voor een politieke situatie gaan?’ Dat gaat dus over het soort gewetensnood waar ze bij de IKON pap van lusten. Maar hij blijkt een serie te hebben gemaakt die de aandacht verdient. De hoofdpersoon is verpleegster geweest in een streekhospitaal in Mozambique, waar een Renamo-­commando alles en iedereen heeft neergeknald, inclusief de Vlaamse collega die haar beste vriendin was. Thuis weet ze niet wat te doen met de herinneringen tot ze in de Leidsestraat in Amsterdam de blanke Zuid-Afrikaanse huurling herkent die dat commando leidde. Hoe ze zich wreekt en een herhaling van zo\’n bloedbad tracht te voorkomen, vormt het suspense­-element in de serie, Dat komt pas laat in de eerste aflevering op gang, maar neemt dan ook bezienswaardige afmetingen aan. Lineke Ryxman voert de intens acterende rolbezetting aan, omringd door de uit Zuid-Afrika afkomstige Saul Reichlin (blank) en Louis Mahoney (zwart), Thom Hoffman, Peter Tuinman, Truus te Selle en Frits Butzelaar als de aandoenlijke dominee die haar vader is. De houterige edelfiguratie ontbreekt niet, maar is tot een minimum teruggedrongen en de overbodige terzijdes zijn schaars. Het scenario van Hugo Heinen, Carel Donck en Willem Capteyn geeft gelukkig gro­tendeels voorrang aan drama bo­ven documentaire en dat komt deze produktie zeer ten goede. De tragiek van de IKON is, dat ze op de zondagavond de toch al dun­ne spoeling van een geïnteresseerd publiek moet delen met de VPRO. De rest van het volk bevindt zich op dat moment tevreden bij de VA­RA. Zo zal naar valt te vrezen, ook de kijkdichtheid voor deze boven­gemiddelde produktie blijven ste­ken bij het op de vingers van één hand te tellen cijfer waaraan men op het derde net gewend is geraakt. (…)

Een pijnlijke kwestie

NRC Handelsblad, 3 februari 1989 – Henk van Gelder

\’Stimuleringsfonds Culturele Omroepproducties subsidieert…\’

(…) In de sector afwijzingen bevinden zich drama en show van minder allooi, maar ook een paar aanvragen van de IKON, zoals de intussen toch uitgezonden serie ‘De rivier waarin ik zwom’. Een pijnlijke kwestie: de mediawet heeft het fonds uitsluitend bestemd voor de omroepverenigingen en de NOS, niet voor de tientallen kleinere zendgemachtigden zonder leden die op het derde net zijn ondergebracht. Dus ook niet voor de IKON, die juist op dramagebied één van de weinige omroepen met ambities is. Een slordigheidje in de wetsformulering waarschijnlijk, maar voldoende om twee IKON-­aanvragen op strikt formele gron­den af te wijzen. De kleine omroep heeft zich inmiddels met een vlammend betoog voor wetswijzi­ging tot de leden van de Tweede Kamer gewend. Van het Stimuleringsfonds zelf valt geen actie te verwachten; dat neemt een neutrale houding in. ‘Dit is een politieke zaak’, ver­klaart directeur Annemieke Gerrit­sma vanuit de Vondelkerk. ‘Als de politiek de regels wil veranderen, moet de politiek dat doen. Ons be­stuur kan daarin geen rol spelen.’ (…)